Blins, embè Pont e La Chanal, es la comuna pi auta d’la Valada. Es format da dètz ruaas, caracteristics exemples d’arquitectura alpina del territòri del Viso: Ruaa La Glèisa es lo centre d’la comuna e presenta un grop de maisons abaronaas a l’entorn de la Parroquiala d’Sant Jaco del Quatre Cents; en Ruaa Celas se tròba la Parroquiala del Sèt Cents de Sant Esprit. Sus nombrosas façadas se pòlon veire de frescs del mesme secle, òbra d’artistas del pòst.
Part del Comitat d’Auriate, Blins vers la fin del XII secle passa sot lhi Marqués de Saluces que, ental 1278, lo donon en feude ai Senhors de Venascha, mas n’en gardon la jurisdiccion. Ental 1601, embè lo Tractat de Lion, passa sot lhi Savòia. Ental 1744 ven bolversat en una batalha entre Piemontés e Franco-Espanhòls. Ben enteressant es lo ric patrimòni de solarias, restauraas da pas gaire e fasents part d’un sugestiu e encharmant itinerari. Al temp e a las solarias es dedicat lo musèu en ruaa Celas.

DA VEIRE:
– las “têtes coupées” (morres e testas de peira adobraas coma elements ornamentals, parelh ‘ma costumava en las anticas popolacions celticas) e lhi portals megalitics;
– la Parroquiala d’Sant Jaco a Ruaa la Gleisa;
– las fontanas istòricas (del XIX secle, realizaas da un solet blòc d’peira garbat a forma d’vasca);
– las solarias e lo musèu “Museo del Tempo” (Ruaa Celas);
– OBSERVATÒRI ASTRONÒMIC
L’estructura se tròba ai Mas di Brun, ruaa Celas. Es estat realizat embè finalitats culturalas, didacticas e divulgativas, per completar lo projèct de la valorizacion des anticas solarias.
Per informacions: Comuna de Blins, tel. 0175/95.110; “Associazione Astrofili della Bisalta”de Bueves, tel. 349/2366228 (per prenotar duberturas estraordinarias per grops).