Mistà o maestat, antica paraula occitana adobraa per lhi santins, encuei es deventaa un grand projèct cultural.
Mistà de fach es un important festival que se passa tuchi lhi ans a lulh e avost. Dedins o denant las gleisas romanicas e gòticas del circuït omònim artistas internacionals de la musica classica, jazz o fòlc e occitana creon en lors concerts una mescla unica d’art e musica.
Mas las gleisas de Mistà estonon decò embè lors silencis, ente se pòl auvir lo pas de la natura e l’encharm des istòrias pintaas e presentaas en las promenadas e visitas guidaas.

Valai quarqu’una des gleisas Mistà que se pòlon visitar en las valadas Pò, Bronda e Enfernòt:

CHASTELAR, Gleisa de Sant Ponç

La chapèla, benlèu del XIII secle, es plaçaa pas da luenh dal centre, ente lhi avia un cementieri que fasia part d’una “granja” de l’Abadia d’Estafarda.
L’edifici es en peira; la seccion absidala es benleu la pi antica, e la navaa seria estaa ajontaa aprés. Al principi la chapèla era dedicaa a Sant Bastian, e de fach dedins ben de frescs rapresenton ele e epidòdis de sa vita; la denominacion “Sant Ponç” era aquela de la gleisa del paìs, destrucha ental 1725 per realizar la nòva parroquiala.
Enteressant lo presbiteri, decorat embè frescs de Peire da Saluces.

PANH, Abadia di Sants Peire e Colomban

L’Abadia seria estaa fondaa per voler del rei longobard Astolfo (749-756) dai monges del monasteri de Sant Colomban de Buebi, en provincia d’Placença. Drant sot lo contròl de l’Abadia de la Novalesa, passa a la Diòcesi d’Saluces mec ental 1764.
Ven destrucha dai Sarrasins d’Provença ental 906 e arfacha ental 1040 per volontat d’la Marquesa d’Susa, Adelaïda.
La façada romanica, decoraa al centre da faus arquets que finisson en tres monòforas, es enca’ visibla darrier, vers lo cementieri.
A manchina se tròba un fresc de Sant Cristòfo.
Lo cloquier embè nombrós plans, del XIII secle, es en estil lombard.
Dedins, chal navisar lo fresc de Sant Miquel Arcangel, atribuït a Hans Clemer o a sa botega, e que remonta al principi del XVI secle.

REVEL, Abadia de Santa Maria d’Estafarda

Fondaa a l’entorn del 1135 dai monges cistercens, sus un territòri donat da Manfred I, Marqués de Saluces. La terra, sanhosa e cubèrta da tuscha, ven bonificaa dai monges, e entre lo XII e lo XIII secle Estafarda deven una granda empresa agricola. Esquasi destrucha ental XVII secle, al temp d’una batalha entre Francés e Piemontés, ven reconstruïa e passa a l’òrdre Maurician. Encuei presenta un grop d’edificis en estil romanic-gòtic. Son enteressants la clòstre quadrat da las colònas coblaas en marmo, lo cloquier gòtic del 1250 a quatre plans, la sacrestia e la sala capitulara, embè vòutas a crotzièra. La gleisa abadiala dedins es simpla e sensa decoracions, second la regla di cistercens; enteressant es lo monumental poliptic de l’autar major, en bòsc esculturat e pintat, òbra de Pascal Odon (1531-1533).

REVEL, Chapèla Marquionala

Se tròba ental Chastèl sotan, encuei municipi, sot la soleta tor que s’es mantengua.
Caracterizaa da una arquitectura tard-gòtica, garda dedins importantas pinturas dediaas ai sants protectors di Marqués de Saluces, atribuïas al pintre flamand Hans Clemer e realizaas entre 1516 e 1519.

REVEL, Gleisa Collegiaa

Realizaa ental 1483 per voler de la comunitat d’Revel e del marqués Ludovico II, la gleisa es tard-gòtica, e quarque part, coma lo portal, anticipa l’estil renaissimental. Dedins garda preciosas òbras d’art coma lo pulpit en notzal e lo Poliptic di Sants Peire e Paul realizat da Hans Clemer ental 1503.
Per autras informacions sus las gleisas del circuït Mistà, consultar la guida:
R. PELLERINO, D. ROSSI (a cura di), Mistà. Itinerario romanico-gotico nelle chiese delle valli Grana, Maira, Varaita e Po, Bronda, Infernotto, +eventi edizioni, Cuneo, 2006